حقایق مربوط به سکته مغزی

آیا سکته مغزی باعث نگرانی شما شده است؟ آیا از سکته کردن خود یا یکی از اعضای خانواده تان نگران هستید؟ آیا سکته مغزی باعث آشفته شدن ذهن شما شده است؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است با ما همراه باشید تا اطلاعات سودمندی را در این خصوص در اختیارتان قرار دهید.
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که به بخشی از بافت مغز خون رسانی انجام نشود و فعالیت آن قسمت مختل گردد. این فعالیت باعث می شود نقاطی از بدن که عملکرد آنها تحت کنترل بخش آسیب دیده مغز قرار دارد عملکرد صحیح خود را از دست بدهند.

معمولاً سکته مغزی به دو صورت رخ می‌دهد: سکته مغزی ایسکمیک که به علت عدم خونرسانی به یک قسمت از مغز به وجود می‌آید و سکته هموراژیک که به علت خونریزی درون بافت مغز ایجاد می شود.
حمله ایسکمیک گذرا نیز یک حمله خفیف است که طی مدت چند دقیقه علائم آن از بین می رود. به طور کلی سکته یک وضعیت اورژانسی است که باید فرد مورد نظر به سرعت به مرکز پزشکی انتقال داده شود.
از زمانی که علائم و نشانه های سکته مغزی به وجود می‌آید فقط یک دوره پنجره سه تا چهار ساعت و نیم برای مصرف داروهای از بین برنده لخته خون زمان وجود دارد تا بتوان مجدد جریان خون رسانی به یک قسمت از مغز را شروع کرد. از آنجایی که سکته مغزی می تواند باعث مرگ یا ناتوانی دائمی بیمار شود رساندن او به بیمارستان اهمیت زیادی دارد. معمولا تا چند ساعت پس از بروز علائم و نشانه های سکته مغزی امید به درمان مشکل ایجاد شده وجود دارد.

وسعت آسیب دیدگی مغز پس از سکته

معمولاً سکته به صورت یکسان همه نقاط مغز را درگیر نمی کند علائم و نشانه های این اختلال به قسمتی از مغز که دچار آسیب دیدگی شده است بستگی دارد. به عنوان مثال مرکز توانایی تکلم در سمت چپ مغز قرار دارد و در صورتی که سمت چپ مغز سکته کند در صحبت کردن بیمار اختلال ایجاد می شود. همچنین سمت راست بدن او دچار ضعف خواهد شد. بروز سکته در نیمکره راست مغز منجر به ضعیف شدن سمت چپ بدن بیمار می شود. با توجه به وسعت آسیب دیدگی مغز ممکن است صورت، دست، پا و ترکیبی از این موارد دچار ضعف شود و بیمار را با مشکل مواجه نماید.

۱۱ مورد مهم در سکته مغزی

یازده عامل در افرادی که سکته کرده اند وجود دارد که برای پزشکان اهمیت بسیار بالایی دارد. این موارد به شرح زیر می باشند:

• آیا بیمار بیدار است یا بیهوش شده است؟
• آیا بیمار می‌تواند دستورات خواسته شده را انجام دهد؟
• آیا بیمار توانایی دیدن اجسام را دارد؟
• آیا بیمار می تواند دست، پا و صورت خود را تکان دهد ؟
• آیا حواس طبیعی بدن او کار می کند و چیزی را احساس میکند؟
• آیا دچار مشکل تکلم شده است؟
• آیا با مشکل هماهنگی اعضای بدن مواجه شده است؟

علائم هشدار دهنده سکته مغزی

سکته مغزی با چندین علامت هشداردهنده همراه است که در بخش زیر به آنها می پردازیم:
• افرادی که دچار حمله مغزی می‌شوند معمولاً یک طرف از صورت آنها حالت افتاده پیدا می کند و بی حس می شود. هنگامی که از این افراد خواسته می‌شود لبخند بزنند صورت آنها به یک طرف کج میشود.
• احساس ضعف در بازو یا احساس نکردن آن یکی دیگر از علائم هشدار دهنده سکته مغزی است. هنگامی که از بیمار خواسته می‌شود هر دو بازوی خود را بالا بیاورد یکی از دست های او به سمت پایین سقوط می‌کند.
• فردی که سکته مغزی کرده است برای صحبت کردن به مشکل بر می‌خورد و تلفظ یا درک کلمات برای او دشوار خواهد بود. هنگامی که از بیمار خواسته می‌شود جمله ای مانند “آسمان آبی است را تکرار کند” نمی تواند آن را به طور صحیح تلفظ نماید.
• بی حسی یا احساس ضعف در یک طرف از بدن در این افراد بسیار شایع است زیرا هر نیمکره مغزی وظیفه کنترل حرکات یک قسمت از بدن را برعهده دارد. در سکته مغزی معمولاً یک طرف از مغز و به دنبال آن یک طرف از بدن آسیب می بیند.
• سکته مغزی باعث گیجی بیمار می شود و بیمار درک خود از محیط را از دست میدهد.
• اختلال در بینایی یک یا هر دو چشم نیز به علت آسیب دیدگی بافت مغز به وجود می آید.
• از دست دادن تعادل، مشکل در راه رفتن و احساس سرگیجه از علائم اصلی سکته مغزی محسوب میشود.
• سردرد شدید و ناگهانی که بدون دلیل مشخص به وجود می آید از علایم سکته است. معمولا این نوع سردرد بسیار شدید است و شباهتی به سردردهای معمولی ندارد.

تشخیص سکته مغزی

آنچه در سکته مغزی اهمیت بسیار زیادی دارد این است که باید زودتر تشخیص داده می شود. هرچه فرآیند تشخیص و درمان دیرتر شروع شود سلول های مغز مدت بیشتری از دریافت اکسیژن محروم خواهند بود. عدم خون رسانی و دریافت اکسیژن باعث می‌شود که تعداد زیادی از سلولهای مغزی از بین بروند و شدت آسیب دیدگی مغز بیشتر شود.
برای تشخیص سکته مغزی پزشک به انجام معاینه جسمانی بیمار می‌پردازد و سابقه پزشکی او را بررسی می کند. تشخیص فوری این اختلال اهمیت بسیار زیادی در تعیین عوارض پس از سکته دارد به همین دلیل باید اعضای خانواده و دوستان بیمار بتوانند اطلاعات لازم را در اختیار پزشک قرار دهند. پزشک از آنها در خصوص زمان شروع علائم و بهبود یا بدتر شدن آنها از اعضای خانواده بیمار سوال می پرسد.
بررسی داروهایی که بیمار مصرف می کنند اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا گاهی اوقات بیماران از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنند که مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند باعث سکته مغزی شود. پزشک در هنگام انجام معاینه جسمانی به بررسی علائم حیاتی از سطح هوشیاری بیمار می‌پردازد سپس وضعیت قلب، ریه و شکم او را نیز بررسی می کند. سی تی اسکن از سر و انجام آزمایش کامل خون نیز در زمره روش های موثر برای تشخیص سکته مغزی قرار دارند. از اسکن ام‌ آر آی نیز برای بررسی بافت مغز استفاده خواهد شد.

درمان سکته مغزی

پس از آن که سکته مغزی تشخیص داده شد اولین اقدام درمانی این است که از گردش خون بیمار و مسدود نبودن مجاری هوا اطمینان حاصل شود تا بیمار بتواند به خوبی نفس بکشد و فشار خون او تحت کنترل باشد. در صورتی که لخته خون در مغز بیمار ایجاد نشده باشد پزشک دستور تجویز داروهای لازم برای رفع این مشکل را خواهد داد.
در صورتی که بیمار دچار سکته مغزی هموراژیک شده باشد پزشک برای او داروهای مخصوص رفع لخته خون را نخواهد داد زیرا عملاً لخته ای در مغز او وجود ندارد. در برخی از بیماران انجام عمل جراحی برای تخلیه لخته ایجاد شده ضروری است. در این حالت پزشک یک کاتتر نازک را وارد شریان مسدود شده مغز می نماید تا لخته خون را خارج کند.

پیشگیری از سکته مغزی

همان گونه که میدانید پیشگیری بهتر از درمان است. این مسئله در خصوص اختلالاتی که زندگی بیمار را تهدید می‌کند اهمیت بیشتری دارد. به طور کلی بالا بودن فشار خون، بالا بودن چربی و قند خون ریسک سکته مغزی را افزایش می‌دهد به همین دلیل باید هر چه زودتر برای کنترل این مشکلات به پزشک مراجعه کنید و تحت نظر قرار بگیرید.
استعمال دخانیات نیز عامل دیگری است که در بروز سکته مغزی نقش دارد و باید از سیگار کشیدن خودداری کنید. داشتن تناسب اندام اندام و مصرف غذاهای سالم و اجتناب از مصرف غذاهای چرب می‌تواند ریسک سکته مغزی را کاهش دهد. سعی کنید روزی حداقل نیم ساعت پیاده روی کنید تا بدن شما تحرک داشته باشد و از تشکیل لخته خون در بدن جلوگیری گردد.

مترجم: لیلا عبدالملکی

منبع