بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یکی از شایع ترین اختلالات سیستم عصبی بدن است که عدم تعادل مهم ترین علامت این بیماری محسوب می شود. این بیماری با علائم و نشانه های ناتوان کننده همراه است که درمان آنها دشوار می باشد و معمولاً افرادی که به این بیماری مبتلا هستند به دفعات مکرر به زمین می خورند. برای درمان این بیماری از داروهایی استفاده می شود که باعث افزایش سطح دوپامین خواهد شد یا آنکه از تحریک عمیق بافت مغز استفاده می شود اما آنطور که بیماران انتظار دارند باعث بهبود آنان نخواهد شد.
به طور کلی این بیماری با عدم تعادل در هنگام ایستادن و راه رفتن همراه است و بیمار برای انجام دادن حرکات ارادی به مشکل بر می خورد .زمین خوردن و نداشتن تعادل باعث آزردگی این گروه از بیماران می شود و برای بهبود وضعیت خود به هر دری می زنند. تعدادی از آنها به سراغ طب سنتی و حتی زالو درمانی می روند و هیچ گونه نتیجه ای از این روش ها نمی گیرند. شیوع بسیار زیاد این بیماری باعث شده است که پزشکان در صدد یافتن راهی برای بهبود علائم و نشانه های افراد مبتلا به پارکینسون باشند.
عدم تعادل
بیماری پارکینسون با علائم و نشانه های زیادی همراه است و عدم تعادل یکی از علائم شایع در بیماری محسوب می شود. ناتوانی حرکتی و نداشتن تعادل دو عامل بسیار مهمی هستند که بر زندگی بیماران تأثیر می گذارند و کیفیت زندگی آنها را دگرگون می نمایند. درک و شناخت بهتر عدم تعادل می تواند به ما برای کنترل بهتر مشکل تعادل و جلوگیری از زمین خوردن در افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند.
در تحقیقاتی که برای بیماری پارکینسون انجام می شود تاثیر اختلالاتی از قبیل ناتوانی حرکتی، خشکی و سفتی عضلات، قفل شدگی و سایر موارد به خوبی بررسی شده است. پزشکان تلاش می کنند که به بهبود مشکل عدم تعادل در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کنند.
داده های آماری در خصوص عدم تعادل در بیماری پارکینسون
با توجه به تحقیقاتی که پزشکان بر روی ۴۸۹ بیمار مبتلا به پارکینسون انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که حدود ۶۰ درصد از این بیماران حداقل یک بار در طول ۱۲ ماه گذشته زمین خوردن را تجربه کرده اند. در تحقیق دیگری که اخیراً بر روی این گروه از بیماران انجام شده است پزشکان به این نتیجه رسیده اند که حتی بیمارانی که در مراحل اولیه بیماری قرار دارند و دارو دریافت می کنند نیز دچار زمین خوردن خواهند شد و حدود ۴۰ تا ۷۰ درصد از بیماران عدم تعادل را تجربه خواهد کرد.
به طور کلی ریسک زمین خوردن و از دست دادن تعادل در افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند بسیار شایع است. با پیشرفت بیماری و عدم استفاده از روش های درمانی مداخله گر ریسک زمین خوردن در این بیماران افزایش پیدا خواهد کرد.
حفظ تعادل بدن
منظور از حفظ تعادل توانایی بدن برای حفظ هماهنگی اعضای بدن و قرار دادن آنها در بهترین شرایط ممکن است تا فرد دچار زمین خوردن نشود. برای حفظ تعادل بدن باید مغز بتوانند به صورت فعال به پردازش اطلاعات و سیگنال های دریافتی از همه اعصاب سراسر بدن و سیستم عضلانی -اسکلتی بپردازد.
پردازش صحیح اطلاعات در هنگام ایستادن و حرکت کردن اهمیت بسیار زیادی دارد. به عبارتی حفظ تعادل ایستا و پویا نشانه عملکرد صحیح بدن است. معمولاً عدم تعادل در مراحل اولیه بیماری پارکینسون به خوبی دیده می شود اما با پیشرفت بیماری شدت و نوع مشکلات مربوط به تعادل افزایش پیدا خواهد کرد.
خشکی عضلات و عدم تعادل
خشکی و سفتی عضلات باعث بروز اختلالات بیومکانیکی متعددی می شود که بر توانایی حرکتی بیمار از قبیل خم شدن بدن به سمت جلو و خم شدن سر به سمت جلو تاثیر می گذارد و باعث کاهش دامنه حرکات بیمار و احساس درد در قسمت پایین کمر می شود. تحقیقات انجام شده بر روی بیماران مبتلا به پارکینسون نشان داده است که خم شدن بدن به سمت جلو با تأثیرات ناتوان کننده بر روی عملکرد حرکتی بیمار همراه است.
خشکی و سفتی مفاصل ران در هنگام ایستادن در این گروه از بیماران بسیار زیاد است که این مسئله با اختلال در چرخش و راه رفتن ارتباط دارد. به عنوان مثال سفتی و خشکی عضلات اطراف مفاصل افراد مبتلا به بیماری پارکینسون باعث بروز عدم تعادل می شود و ریسک زمین خوردن در این افراد افزایش پیدا می کند.
عدم تعادل و هماهنگی سیستم حسی بدن
هماهنگی سیستم حواس مرکزی بدن به درک صحیح سیگنال های دیداری و حرکتی بستگی دارد. هنگامی که اطلاعات حسی ناقص باشد در سیستم حسی بدن اختلال ایجاد می شود. معمولاً افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند هنگامی که چشم خود را می بندند نمی توانند روی یک سطح متحرک تعادل خود را حفظ نمایند. این امر بدین معنا است که پردازش اطلاعات در این افراد در مقایسه با افراد سالم مدت بیشتری طول می کشد. همچنین این گروه از بیماران برای درک تغییرات کوچکی که در تغییر حالت یک سطح ایجاد می شود مشکل دارند و به عبارتی دچار مشکل حرکتی هستند. در نتیجه ضعیف بودن حس حرکتی در این بیماران باعث شده است که آنها بیش از حد به قدرت بینایی خود تکیه داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است که متاسفانه مصرف لوودوپا و حتی تحریک عمیق بافت مغز نمی تواند کمک چندانی به بهبود مشکلات حرکتی در این گروه از بیماران نماید. به همین دلیل انجام برنامه توانبخشی برای بهبود تعادل و حالت بدن و جلوگیری از زمین خوردن در این افراد ضرورت می یابد.
واقعیت مجازی
واقعیت مجازی یک فناوری کاملاً جدید است که معمولاً شما در شهر بازی و یا پارک ها آن را مشاهده می کنید. امروزه از این فناوری جدید برای درمان برخی از اختلالات سیستم عصبی از قبیل مشکل عدم تعادل استفاده می شود. در این حالت یک محیط کامپیوتری سه بعدی طراحی می شود و بیمار در این فضا قرار می گیرد. این محیط آنقدر واقعی به نظر می رسد که بیمار کاملاً از دنیای واقعی فاصله می گیرد و وارد این فضا می شود. سپس به انجام تمریناتی می پردازد که پزشک از او می خواهد. در بخش زیر بیشتر در این خصوص صحبت خواهیم کرد.
کاربرد واقعیت مجازی در درمان عدم تعادل
همان گونه که در قسمت فوق بیان کردیم عدم تعادل یکی از مشکلات شایع در بیماری پارکینسون محسوب می شود. پزشکان در تلاش هستند که از روش های موجود برای بهبود این بیماری استفاده کنند و واقعیت مجازی یکی از این روش ها محسوب می شود. در تحقیقی که بر روی دو گروه از بیماران مبتلا به پارکینسون انجام داده انجام شده است پزشکان از فناوری واقعیت مجازی برای بررسی تاثیر آن بر روی شرایط جسمانی بیماران استفاده کرده اند. در یک گروه از بیماران از فناوری واقعیت مجازی استفاده شده است اما در گروه دیگر فقط بر داروهای تجویز شده تمرکز شده است.
پزشکان با بهره گرفتن از فناوری واقعیت مجازی به انجام دادن تمرینات مخصوص با بیماران مبتلا به پارکینسون پرداخته اند. پس از مدتی که بیماران توانستند با پزشک همکاری لازم را داشته باشند و به انجام تمرینات مربوطه بپردازند شاهد بهبود عملکرد جسمانی خود بودند. به این ترتیب گروهی که تحت درمان با واقعیت مجازی قرار داشتند متوجه شدند که سطح تعادل و توانایی جسمانی آنان به طرز قابل توجهی بهبود یافته است و می تواند در مقایسه با بیمارانی که تحت درمان با این روش قرار نگرفته اند به خوبی و انجام فعالیت های روزمره خود بپردازد. بهبود تعادل بیماران مبتلا به پارکینسون باعث بهبود کیفیت زندگی آنها می شود و این مسئله منجر به افزایش اعتماد به نفس آنها خواهد شد زیرا از میزان وابستگی آنها به اعضای خانواده کاسته می شود و می توانند به تنهایی و انجام فعالیت های روزمره خود بپردازند.
امروزه تاثیر واقعیت مجازی بر روی بیماران مبتلا به پارکینسون به کرات مورد بررسی قرار گرفته است و می‌توان گفت که یکی از جدیدترین روش های موجود برای توانبخشی بیماران محسوب می شود.
مترجم: لیلا عبدالملکی
منبع یک
منبع دو
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4572660/
https://medcraveonline.com/MOJOR/MOJOR-10-00432