مصرف بیش از حد مواد مخدر
محققان دانشگاه هیوستون از واقعیت مجازی برای درمان اعتیاد استفاده می کنند تا روشهایی ابتکاری برای مبارزه با اختلال مصرف(اعتیاد) مواد کشف نمایند. آزمایشگاه تحقیقاتی بالینی درمان واقعیت مجازیدر کالج تحصیلات تکمیلی UH در سال 2012 تأسیس شد.
در ابتدا، آزمایشگاه تلاش کرد تا به سیگاری ها کمک کند یاد بگیرند که چگونه سیگار را ترک کنند. سپس تمرکزشان بر روی سوء استفاده از الکل قرار گرفت ، و در حال حاضر محققان به دنبال درمان اعتیاد تزریق مواد مخدر هستند.
میکی وشبرون، یک دانشمند محقق در آزمایشگاه تحقیقاتی بالینی درمان واقعیت مجازی، می گوید: “ما شروع به مشاهده ی اعتیاد به هروئین کردیم چراکه اعتیاد به این مواد مخدر که عموما از مکزیک وارد می شود بسیاری از افراد ساکن ایالت تکزاس را تحت تاثیر قرار داده بود. با شیوع این اپیدمی، مردم بیشتر و بیشتر از داروهای تجویزی به هروئین روی می آوردند؛ زیرا دیگر قادر به تهیه ی داروهای تجویزی نبودند و در عوض آن هروئین را به عنوان جایگزینی ارزانتر و مناسب تر پیش روی خود می دیدند. از آنجایی که این مسئله و مشکل همواره رایج و در جریان بوده است، فکر کردیم ممکن است بتوانیم یک رویکرد نوآورانه برای درمان اعتیاد ارائه دهیم که ممکن است گزینه درمانی جدید برای مردم باشد، البته اگر تصمیم بگیرند که درمان شوند.”
درمان اعتیاد با واقعیت مجازی
هنگامی که افراد مبتلا به اعتیاد در برنامه شرکت می کنند، یک هدست واقعیت مجازی روی سر خود قرار می دهند و با سناریو های مختلفی رو به رو می شوند. واشبورن اینگونه توضیح می دهد:
“این یک محیط کاملا واقع نمایانه است که بر اساس محیط معمول مصرف مواد مخدر تنظیم یافته. این محیط مجازی ممکن است در یک مهمانی خانگی طراحی شده باشد یا در یک باشگاه. برای درمان اعتیاد به مشروبات الکلی، این محیط مجازی می تواند به شکل یک بار مشروبات الکلی طراحی شود.” برای مصرف کنندگان هروئین، جزئیات طراحی شده در فضای مجازی ممکن است حاوی یک جعبه پیتزای باز یا یک قاشق و سرنگ که روی میز قرار گرفته، باشد. این جزئیات برای هرچه واقعی تر بودن محیط و برانگیزاننده بودن آن برای مصرف کننده ی هروئین طراحی شده.
واشبورن می گوید:
“ما بیمار را درمعرض استفاده ی مجازی از هر ماده ای که به آن اعتیاد دارد قرار می دهیم. تیم پزشکی می تواند نظارت فیزیولوژیکی روی واکنش های بیمار انجام دهد تا ببیند آیا این شرایط واقعا باعث اشتیاق و وسوسه ی مصرف در بیمار می شود یا خیر. در همان زمان، شرکت کنندگان می توانند مهارت های مقابله ای را بیاموزند.”
واشبورن اینطور ادامه می دهد که:
“اساسا کاری که ما انجام می دهیم، گسترش شیوه ی درمانی “در معرض قرار دادن” بیمار در مقابل انواع اختلالات روانشناختی است.” به عنوان درمانگر، ما می دانیم که قرار دادن فرد در محیطی مجازی که به محیط واقعی بسیار شبیه است، ما را قادر می سازد تا به او بیاموزیم تا درمقابل محرک های مصرف دوباره ی مواد مقابله کند و وسوسه نشود.
قبل از در دسترس بودن واقعیت مجازی برای درمان اعتیاد در آزمایشگاه درمان واقعیت مجازی، مردم برای دریافت درمان سنتی ” در معرض قرار گرفتن” به دفتر پزشک می آمدند.
واشبورن می گوید: “ما ممکن است به آنها فیلم ها یا عکس ها و یا حتی ابزارهای مصرف مواد مخدر را نشان داده و تلاش کنیم تا اشتیاقشان را در دفتر بر بیانگیزیم و سپس مهارت لازم برای مقابله با آن اشتیاق را به آنها آموزش دهیم، اما کارایی این روش بسیار محدود است.”
میزان جزئیاتی که واقعیت مجازی می تواند در محیط شبیه سازی شده ایجاد کند، مسئله ی مهمی است. هرچه محیط شبیه سازی شده محیطی واقع نماتر باشد، درمان واقعیت مجازی به عنوان یک ابزار درمانی مفیدتر خواهد بود. آیا حضور موسیقی در پس زمینه مناسب است؟ آیا تجربه بوی محیط شبیه سازی شده واقعی است؟ آیا مردم همانطور که بیماران انتظار دارند صحبت و رفتار می کنند ؟
واشبورن می گوید:
“در ابتدا، واقعیت مجازی با استفاده از نمایه های(avatars) سفیداستفاده می کرد، چیزی که شما معولا در محیط شهری مثل هوستون نمی بینید. ما به طور مداوم برنامه را تغییر می دهیم و به آن جزئیات بیشتری اضافه می کنیم تا محیط را در حد امکان هرچه بیشتر واقعگرایانه سازیم. خوشبختانه طی پیشرفت های جدید، اشیاء در محیط مجازی می توانند مورد لمس شدن قرار بگیرند، اشیایی مانند بسته های مواد مخدر (البته که از مواد مخدر واقعی استفاده نمی شود).”
آموزش درمان اعتیاد با واقعیت مجازی به معنای جایگزینی درمان اعتیاد سنتی و رفتار شناختی نیست. بلکه تنها وسیله ی جدیدی است که می تواند به کمک روش های درمانی سنتی تر بیاید.
واشبورن اینطور می گوید که :
” امیال تا حدی فیزیولوژیکی و تا حدی روان شناختی هستند. محیط واقعیت مجازی ما قادر به خنثی کردن جنبه های فیزیولوژیکی امیال نخواهد بود، اما ما امیدواریم که بیماران را قادر سازد تا با جنبه های روانشناختی آن مقابله کنند. این روش درمانی قرار نیست یک درمان سريع باشد. برای برخی از افراد، این رویکرد درمانی برای اعتیاد میتواند نامناسب باد، مثلا برای افرادی که سابقه ی بیماری های روانشناختی داشته اند.”
در حال حاضر، درمان واقعیت مجازی در دانشگاه هیوستون تنها یک روش درمانی آزمایشی است. اما دکتر واشبورن امیدوار است چنانچه تیمش بتواند اثربخشی این رویکرد را نشان دهد، این روش درمانی در نهایت بتواند بخشی از برنامه های درمانی جامع شود.
“درمان واقعیت مجازی می تواند یک درمان عالی برای افرادی باشد که تمایلی به دنبال درمان سرپایی ندارند یا امکان آن را دارند که بستری شوند”.
امید است که افراد مبتلا به اعتیاد قادر به یادگیری نحوه کنترل گرایش ها، امیال، وسوسه هایشان و مدیریت آنها در صحنه های واقع نمای واقعیت مجازی باشند، به طوری که زمانی که این امیال و وسوسه ها در محیط واقعی ظاهر می شوند، مجبور نباشند از آنها تبعیت کنند و بتوانند از مطابق با خواست خود عمل نمایند.
البته باید به یاد داشته باشیم که یادگیری مقاومت در برابر وسوسه ی مصرف مواد مخدر تنها بخشی از روند بهبود و درمان اعتیاد است، اگرچه که بخش بسیار مهمی است. اعتیاد یک بیماری پیچیده است که نیاز به درمان در سطوح مختلف و در طی مدت زمان قابل توجهی دارد.
مترجم و محقق : ندا ناصری