نظریه واقعیت مجازی VR
سلام دوستان خوبم
امروز قصد دارم چند تا از مهمترین نظریه های واقعیت مجازی رو برای شما بازگو کنم. شاید سوال پیش بیاد که اصلا واقعیت مجازی از کجا شروع شد و چی شد که اینهمه در دنیای امروزی و به خصوص در درمان ختلالات روح و روان اهمیت پیدا کرد!
تعریف وی. آر. در نظریه واقعیت مجازی
وی آر نوعی تقلید از جهان فیزیکی در اطراف ماست که دایم یک سری عناصر در آن تکرار می شود. البته این تکرار با تصاویر خلاقانه و متحرک سه بعدی کامپیوتری همراه است.
هدف واقعیت مجازی غرق کردن کاربر در یک فضای مجازی خاص است. به مانند خواب، حضور مطلق در وی آر را احساس می کنیم. برای حضور کافی، وی آر حواس مختلف فیزیکی ما را درگیر و تحریک می کند. بیش از همه، حس دیداری، شنیداری و لمسی ما درگیر واقعیت مجازی می وشود.
وی آر مغز ما را فریب می دهد؛ به طوریکه فکر می کنیم و حتی باور می کنیم که در یک دنیای واقعی تجربه های واقعی داریم. اینکه چه چیزی را باور کنیم، بستگی به طراح وی آر دارد. این طراح می تواند مغز ما را در جهت سازندگی زندگی و خلاقیت مملو از انسانیت پیش ببرد؛ و یا برعکس مغز ما را به مانند نیروهای داعش شستشو دهد.
دنیای وی.آر. می تواند نکات سازنده یا مخرب داشته باشد. اما به دستان توانای صاحبنظران و طراحان انسان دوست، فواید بسیار زیادی برای جبران لطمات روحی و روانی دارد.
تصور کنید چگونه کودکی ایزدی در جنگ داعش می تواند آن همه خاطرات تلخ و وحشتناکِ از دست دادن خانواده اش را در پیش چشمانش فراموش کند؟ در اینجاست که وی.آر.مدتیشن و ریلکسیشن می تواند مغز و ذهن این کودک را آرام سازد.
یک تصور اشتباه ما از واقعیت مجازی
یک تصور اشتباه در واقعیت مجازی این است که فقط او شما را کنترل می کند! اینگونه نیست؛ بلکه، در بهترین تصاویر مجازی، این شما هستید که می توانید به دلخواه و در جهت رشد خلاقیت های خود، فضای مجازی را دستکاری کنید. اگر اینطور نبود، وی آر چندان فایده ای نداشت!
سه اصل مهم واقعیت مجازی
دنیای وی آر بر سه اصل استوار است: 1. درگیر کردن حواس چندگانه ما، 2. تاکید بر حضور واقعی ما، و 3. هدفمندی غرق سازی ما در تصاویر وی آر.
نکته: در تعریف دیگر وی آر، ذهن و حواس پنجگانه ما در زمان واقعی به تعامل با و سفر در دنیای مجازی می پردازند.این سفر با هیچگونه موانعی برخورد نمی کند. تعامل نیز با اشیا و تصاویر وی آر انجام می شود.
چهار عنصر کلیدی در وی آر
وی آر از تکنیک ها و روش های متفاوتی برای تحریک حواس و ذهن ما بهره می گیرد. تمامی این روش ها در چهار عنصر اشتراک دارند: 1. ساخت یک دنیای مجازی بر پایه واقعیت های جهان فیزیک و فراتر از آن، 2. غرق کردن ما در این دنیا، 3. بازخورد گرفتن از واکنش حواس ما به داده های کامپیوتری مجازی، و 4. برقراری تعامل با محتویات مجازی.
حواس پنجگانه در نظریه واقعیت مجازی
تمام نظریه واقعیت مجازی از تحریک حواس بشری شروع می شود، به خصوص، حس نگاه و مشاهده با ذهن. حس های دیگر عبارتند از: شنیداری، تحریکِ حس لامسه (هاپتیکز) با سطوح در حالِ ویبره، تقلید از حس فشار و جابجایی مرکز جاذبه و حس شنیدن صداهای مختلف طبیعت و ماوراء طبیعت. البته دو حس بویایی و چشایی هنوز نتوانسته اند در وی آر جای پایی پیدا کنند، مگر در آینده.
با واقعیت مجازی، درک اینکه چرا فروش فیلم های هالییوودی درباره فضا بالاست آسان تر می شود. سازندگان این فیلم ها تمامی حواس، مغز، ذهن و احساس ما را درگیر صحنه های جذاب می کنند. نگاهمان خیره شده و نمی توانیم لحظه ای از فضاهای ناآشنا چشم برداریم.
حس بویایی در آینده واقعیت مجازی
ثابت شده که انسان با حس بویایی بهتر می تواند چیزی را به خاطر بسپارد تا حس شنیداری، دیداری یا لمس. دلیل چیست؟ دلیل در ارتباط مستقیم بینی با مغز است! هر بار که بوی چیزی را می فهمیم، خاطرات و تجربیات گذشته در ذهن ما تداعی می شود.
نکته: خیلی از ما آدم ها تمایل به تکرار خاطرات شیرین گذشته داریم نه فرار از آن ها؛ با تحریک حس بویایی و بوییدن گل رز صورتی خوشبویی، شاید خاطره هدیه گرفتن از عزیزی برایمان زنده شده و شاد شویم. همه گذشته ما خاطرات تلخ نیست؛ گاهی دوست داریم خاطرات شیرین گذشته حتما و به دفعات برایمان تکرار شود تا حال و هوایمان بهتر شود: خاطرات شیرین کودکی، خاطرات نامزدی برای فردی سالخورده و تنها.
مفهوم غرق شدن در وی آر: Immersion
سیستم های وی آر از سه حالت ایمرژن (غرقاب سازی) برخوردارند:
- غرق شدن کامل در فضای وی آر (HDM): قسمت میانی سر، تمام چشم ها و گوش ها با هدست پوشیده می شوند. شما به طور کامل از دنیای واقعی و فیزیکی اطراف فاصله می گیرید؛ حسابی در دنیای مجازی غرق می شوید. حالت اول مشکلاتی برای کاربر ایجاد کرده: اعتیاد به وی آر (سایبر سیکنس یا بیماری سایبری)، تکرار سریع تصاویر شبیه سازی و فرصت کم مغز برای پردازش آنها، تضاد بین حرکت سریع دنیای مجازی و حرکت کند کاربر در دنیای واقعی.
دانشمندان مشغول پیدا کردن راه حل هایی برای برقراری تعادل میان دنیای واقعی و مجازی در فضای وی آر هستند.
2. سیستم نیمه غرقابی: کابر فرصتی برای کنترل ذهن و حواس پیدا می کند.
3. سیستم غیر-غرقابی دسکتاپ: ارزان قیمت و مناسب بازی های ویدئویی خانگی؛ جنبه درمانی ندارند. برای مثال، تماشای ویدئو 360 درجه روی گوشی هوشمند بدون هدست.
مفهوم حضور در نظریه واقعیت مجازی
در وی آر، مفهوم”حضور” کاربر اهمیت فراوانی دارد. این مفهوم درونی، ذهنی، غیرعینی (subjective) و غیر ملموس است زیرا برای هر فرد متفاوت جلوه می کند. در حضور، وجدان و خودآگاه ما باور می کند که در جای دیگری و در دنیای دیگری هستیم. در اینجا، سه حواس دیداری، شنیداری و لمسی ما در باورپذیری دنیای مجازی نقش مهمی دارند.
برای حضور واقعی ما در دنیای مجازی، از عناصر داستان گویی، روایت، محتوای عاطفی و نمایش تصاویر در پس زمینه و پیش زمینه کمک گرفته می شود.
حضور حواس ما در شبیه سازی های وی آر بر احساسات ما نیز اثر می گذارد: احساساتی مانند نگرانی، شادی، ناراحتی و غیره.
در فن آوری های جدید وی آر، ادراک مغز از تصاویر بسیار سریع وی آر افزایش یافته و دیگر به مانند گذشته فاصله زیادی بین این دو نیست.
درمان انواع فوبیا با مفهوم حضور در وی آر
مفهوم حضور با تحریک حواس پنجگانه و تحریک امواج مغزی ارتباط دارد. همچنین، مفهوم حضور با تحریک احساساتی چون نگرانی، شادی،…ارتباط دارد. به همین علت، از فن آوری وی آر برای درمان انواع دلهره، اضطراب و فوبیا بهره گرفته می شود. مفهوم حضور در بازی های چند بعدی وی آر بهتر نمود پیدا می کند. برای همین، ممکن است جلسات درمانی با یکی از بازی های مناسب برای کاربر وی آر همراه باشد.
در بهترین کلینیک های درمان اختلالات مغز و اعصاب با وی آر، مفهوم حضور کاربر و درگیزی ذهن و حواس او با تصاویر مجازی به خوبی اجرا می شود. کاربر به اندازه لازم درگیر نمی شود، نه کم و نه زیاد. این درگیری طوری ست که به نفع کاربر و برای بهبود و درمان وی تمام می شود.
نظریه واقعیت مجازی: حضور مکانی و حضور غیر مکانی
دو نوع حضور اصلی در وی آر مطرح است: مکانی (spacial) و غیرمکانی (non-spacial). در حضور مکانی با جنبه های فیزیکی دنیای واقعی سروکار داریم. در حضور غیرمکانی، با جنبه های روانشناختی افراد سروکار داریم. به هر حال، مفهوم حضور به معنای حضور ذهنی و غرق شدن ذهن در دنیای واقعیت مجازی ست. اما اینکه این حضور تا چه حد باید باشد و به چه میزان کنترل شود، بستگی دارد.
بهترین متخصص در بهترین کلینیک وی آر
طراحان تصاویر وی آر به کمک بهترین پزشکان در بهترین کلینیک های مغز و اعصاب و روان، همیشه در جهت سازندگی فرد، بهبود اخلاق و روحیه بیماران قدم بر می دارند. آن ها دنیاهایی از وی آر فاقد نژاد پرستی و قضاوت جانبدارانه و بر مبنای اصول انسانیت طراحی و پیاده سازی می کنند.
درمان انواع اختلالات فوبیا و اضطراب را به متخصصان جایروس کلینیک بسپارید.
مریم اکبری زاده
شادمانه زیستن در میانه مشکلات خود یک هنر خلاقانه است.