فوبیای ارتفاع و درمان آن
فوبیای ارتفاع که به نام ترس از ارتفاع یا بلندی هراسی هم شناخته می شود، یک عارضه معمول در بسیاری از افراد است. اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که از ارتفاع می ترسید یا به دنبال راه حلی برای درمان این مشکل می گردید، مطلب زیر را بخوانید.
فوبیای ارتفاع چیست؟
ترس از ارتفاع به انگلیسی، آکروفوبیا نامیده می شود. دیکشنری آکسفورد آن را به عنوان ترس شدید و غیر عادی از ارتفاع تعریف کرده است. معادل فارسی، آکروفوبیا، بلندی هراسی نامیده می شود. به عقیده محققان، همه ما تا حدی از ارتفاع می ترسیم. دلیل آن هم این است که همه ما به دنبال حفظ جان خودمان هستیم.
علائم ترس از ارتفاع چیست؟
– گیجی، تنگی نفس و احساس خفگی در ارتفاعات
– تند نفس کشیدن
– از دست کنترل ذهنی و فکری
-احساس عدم تعادل
-ترس از پرت شدن و مرگ
-افکار منفی راجع به اتفاقات بد
– سرگیجه
-عرق کردن و یخ کردن دست و پاها
آیا فوبیای ارتفاع دارید؟
همان طور که محققان می گویند همه ما تا حدی از ارتفاع می ترسیم. اما زمانی که این ترس به جایی برسد که ما را از فعالیت های عادی روزمره بازدارد، آن وقت تبدیل به فوبیا می شود و باید درمان شود.
تشخیص فوبیای ارتفاع
اگر می خواهید بدانید که به ترس از ارتفاع مبتلا هستید یا خیر، موقعیت های زیر را تصور کنید:
موقعیت 1
شما برای یک مصاحبه کاری دعوت شده اید. اطمینان دارید که برای قبول این شغل، توانایی های کافی دارید. زمانی که برای مصاحبه حاضر می شوید، متوجه می شوید که دفتر کار شما در یک برج مرتفع است. آیا این شرایط را می پذیرید یا آن را رد می کنید؟
ترس از آسانسور
لازم است همین جا یادآوری کنم که فوبیای ارتفاع، خیلی وقت ها منجر به ترس از آسانسور هم می شود. افرادی که از آسانسور می ترسند، ترجیح می دهند برای رفتن به طبقه های بالای یک ساختمان، از راه پله ها استفاده کنند. از طرفی اگر فردی ترس از ارتفاع داشته باشد، بالا رفتن از پله هم برای او غیر ممکن است. در چنین شرایطی، چه باید کرد؟
موقعیت 2
شما به مهمانی دوستان صمیمی خود دعوت شده اید. دوستان شما روی بالکن بساط باربیکیو را راه انداخته اند. شما آماده ساختن یک شب به یاد ماندنی و خوب هستید. اما همین که پا به داخل بالکن می گذارید، احساس سرگیجه و تنگی نفس می کنید. ممکن است حس کنید هر لحظه در حال پرت شدن هستید.
موقعیت 3
برای آخر هفته خود برای یک سفر رویایی برنامه ریزی کرده اید. وقتی به هتل می رسید، متصدی هتل به شما می گوید که اتاق خالی برای شما در طبقه سوم هتل است. شما دچار استرس می شوید، ترجیح می دهید با هتل دیگری بروید که در طبقه اول اتاق خالی داشته باشد، حتی اگر آن هتل خیلی خوب نباشد.
موقعیت 4
لامپ خانه شما سوخته است. شما برای تعویض لامپ، لازم است بالای صندلی یا نردبان بروید. همیشه این کار را به تعویق می اندازید. چون از انجام آن می ترسید. ترجیح می دهید این کار را به کسی دیگر واگذار کنید یا اصلا این کار را انجام ندهید.
اگر هر کدام از موقعیت های بالا را تجربه کرده اید، شما به آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع دچار هستید.
چه چیزی باعث ترس از بلندی می شود؟
اگر به مثال های بالا یا موارد مشابه آن دقت کنید، متوجه می شوید که هر کدام از این موقعیت ها، می تواند در زندگی معمولی واقعا دردسرساز باشد. البته این همه ماجرا نیست. فوبیای ارتفاع گاهی اوقات می تواند جان مبتلایان را هم به خطر بیندازد.
سقوط ناخواسته
یکی از واکنش هایی که در افراد مبتلا به آکروفوبیا بسیار مشاهده می شود، احساس عدم تعادل است. وقتی این افراد در ارتفاعات دچار ترس می شوند، به صورت ناخودآگاه خم می شوند. آن ها می خواهند تکیه گاهی پیدا کنند تا خود را نجات دهند. اما متاسفانه، همین خم شدن می تواند باعث سقوط آن ها شود.
گاهی ممکن است فرد روی زمین زانو بزند. این واکنش به این دلیل است که او احساس عدم امنیت دارد.
حمله قلبی
قرار گرفتن در ارتفاع برای مبتلایان به آکروفوبیا، می تواند سبب حمله قلبی شود. بسیاری از افراد در ارتفاعات، یک حمله عصبی (پانیک اتک) را تجربه می کنند. حمله عصبی معمولا زود برطرف می شود و خطر جانی برای فرد ندارد. اما افرادی هم هستند که متاسفانه به دلیل ترس از ارتفاع جان خود از دست داده اند.
دلایل ترس از ارتفاع
ترس از ارتفاع به دلایل مختلفی ممکن است به وجود بیاید. اگر دلیل ایجاد این ترس را بدانید،بهتر می توانید آن را درمان کنید.
دلایل ژنتیکی
اگر والدین شما به فوبیای ارتفاع دچار هستند، این احتمال وجود دارد که این ترس را به شما هم انتقال دهند.البته سهم ژنتیک در ابتلا به این ترس، بسیار اندک است.
دلایل محیطی
اگر یک باز از ارتفاعی سقوط کرده باشید، این طبیعی است که تا مدت ها از حضور در ارتفاعات بترسید. حتی اگر قبلا شاهد دیدن سقوط فردی هم بوده اید، باز هم ممکن است ترس از ارتفاع در وجود شما شکل بگیرد. حتی دیدن صحنه خودکشی افراد در فیلم ها هم می تواند در بعضی از افراد، فوبیا ایجاد کند.
دلایل خانوادگی
گاهی اوقات مقصر اصلی ایجاد این ترس ها، والدین بسیار وسواسی و حساس هستند. اگر آن ها شما را در کودکی ترسانده باشند، این احتمال وجود دارد که ترس های شما تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
گاهی اوقات ممکن است ترکیبی از این دلایل باعث ایجاد ترس شده باشند. شاید هم دلیل ترس از ارتفاع در شما، ناشناخته باشد. گاهی لازم است برای پیدا کردن دلیل ترس از ارتفاع خود، از یک روان درمانگر مجرب کمک بگیرید.
چگونه ترس از ارتفاع نداشته باشیم؟
ترس از ارتفاع می تواند هم روند طبیعی زندگی را مختل کند و هم می تواند آسیب های جسمی و روانی به فرد بزند. به همین خاطر باید بر آن غلبه کرد. برای مقابله با ترس از ارتفاع، چند روش وجود دارد که در ادامه آن ها را به شما معرفی خواهم کرد. دارو درمانی، روان درمانی، درمان با واقعیت مجازی مهم ترین این روش ها هستند.
دارو برای ترس از ارتفاع
کسانی که به ترس از ارتفاع دچار هستند، معمولا حملات عصبی و اضطراب را تجربه می کنند. رایج ترین دارویی که این افراد مصرف می کنند، D- سیکلوسرین است. D- سیکلو سرین در حقیقت یک داروی ضد سل است و برای عفونت های شبه سل تجویز می شود. اما می تواند به تسکین موقتی ترس از ارتفاع هم کمک کند. اگرچه تحقیقات در سال های اخیر، اثر این دارو روی تسکین اضطراب را رد کرده اند.
زمانی که این دارو را مصرف می کنید، ممکن است سردرد،گیجی، خواب آلودگی یا عدم تمرکز را تجربه کنید. این دارو برای کسانی که نارسایی کلیوی دارند بسیار خطرناک است.
درباره دی سیکلوسرین بیشتر بدانید.
روان درمانی
اگر به جای استفاده از دارو برای درمان فوبیای ارتفاع، از یک روان درمانگر مجرب کمک بگیرید. بهتر است. روان درمانگر می تواند به شما کمک کند تا از این ترس رهایی پیدا کنید. روان درمانگر از سه روش مختلف می تواند شما را درمان کند.
درمان های شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری وظیفه دارد که دلیل ترس شما را پیدا کند. شما با این روش می توانید کم کم احساسات خود را در مواجهه با عامل ترس بشناسید، آن ها را کنترل کنید. در درمان شناختی رفتاری یاد می گیرید که این احساسات منفی را به احساسات مثبت تبدیل کنید.
هیپنوتیزم درمانی
گاهی برای درمان شناختی رفتاری لازم است روی شما هیپنوتیزم صورت بگیرد. شاید شما نظر مساعدی نسبت به هیپنوتیزم نداشته باشید. شما تنها نیستید. خیلی از افراد هستند که نمی توانند در هیپنوتیزم درمانی شرکت کنند. اما نگران نباشید. برای شما راه حل آسان تری هم وجود دارد.
واقعیت مجازی
ترس از ارتفاع با واقعیت مجازی ، قابل درمان است. ,واقعیت مجازی (Virtual Reality) یک محیط کامپیوتری شبیه سازی شده است. در این محیط مصنوعی و سه بعدی، شرایط محیط واقعی برای شما شبیه سازی می شود. شما در این محیط مجازی می توانید با عامل ایجاد کننده ترس خود مواجه شوید و به تدریج یاد می گیرید که بر ترس خود غلبه کنید.
مزایای درمان با واقعیت مجازی
درمان با واقعیت مجازی برای شما یک تجربه شیرین خواهد بود. زیرا مهم ترین مزیت این روش این است که روان درمانگر در کنار شماست و میزان اضطراب، ضربان قلب یا واکنش های شما را تحت کنترل دارد. به همین خاطر است که هیچ خطری شما را تهدید نمی کند و شما می توانید با آرامش با این عامل استرس زا مواجه شوید.
از طرف دیگر، درمان ترس از ارتفاع با واقعیت مجازی می تواند شبیه یک بازی باشد. در این بازی، شما شرایط مختلفی از حضور در ارتفاع را تجربه می کنید. همین باعث می شود که شما هم سرگرم شوید و هم مواجهه درمانی شما صورت بگیرد.
تجربه استفاده از واقعیت مجازی
تاکنون تجربه های موفقی از به کارگیری واقعیت مجازی برای درمان فوبیای ارتفاع گزارش شده است. اولین بار در سال 2009 این تکنولوژی توسط دکتر فریمن و تیمش مورد استفاده قرار گرفت. آن ها محیط هایی را طراحی کردند که فرد در آن جا مجبور می شد در ارتفاعات حضور داشته باشد. راه رفتن در لبه بالکن، نجات یک حیوان از بالای درخت یا آب دادن به گلدان ها از جمله این محیط ها بودند.
برای آشنایی بیشتر با روش کار و نتیجه های به دست آمده در پژوهش دکتر فریمن، اینجا را ببینید.
خوشبختانه استفاده از واقعیت مجازی برای درمان بلندی هراسی، فقط محدود به تحقیقات دکتر فریمن و همکارانش نبوده است. در ایران هم کلینیک تخصصی واقعیت مجازی پیلوسکا، این تکنولوژی را به کار گرفته است تا ترس از ارتفاع را با موفقیت درمان کند.
کلینیک تخصصی واقعیت مجازی پیلوسکا، با بهره گیری از روان درمانگرهای مجرب، محیطی را برای مقابله با ترس از ارتفاع فراهم کرده است.
منابع
نگارش شده توسط: سیمین معروف