درمان عوارض پس از سکته
همان طور که می دانید سکته مغزی با عوارض متعددی از قبیل کاهش توانایی جسمانی، کاهش توانایی حرکتی، از دست دادن قدرت یک عضو یا یک سمت از بدن، از دست دادن قدرت تکلم و مواردی از این قبیل همراه است. این عوارض ناتوان کننده باعث بروز مشکلات متعدد برای این گروه از بیماران و اعضای خانواده آنها می شود. این بیماران گاهی اوقات به سراغ روش های متعددی از قبیل طب سوزنی، گیاهان دارویی، زالو درمانی و سایر روش های موجود می روند به این امید که شرایط جسمانی آنها بهبود پیدا کند. پس از صرف زمان و هزینه بسیار زیاد و ایجاد نشدن تغییرات محسوس در شرایط جسمانی بیمار ممکن است افسردگی و سرخوردگی نیز به مشکلات آنها اضافه شود.
احتمالاً عبارت واقعیت مجازی به گوش شما خورده است و با آن آشنایی دارید. از این فناوری بیشتر در پارک ها و شهر بازی ها استفاده می شود تا افراد مختلف بتوانند حضور در یک دنیای جدید را تجربه کنند. در حال حاضر این فناوری جدید وارد عرصه پزشکی نیز شده است و از آن برای اهداف مختلف استفاده می شود. یکی از کاربردهای واقعیت مجازی به حوزه توان بخشی و بهبود توانایی عملکرد بیماران ارتباط دارد.
تحقیقات انجام شده در خصوص واقعیت مجازی
در اکثر تحقیقاتی که در حوزه فناوری واقعیت مجازی انجام شده است محققان بر روی بهبود عملکرد اعضای فوقانی بدن بیماران متمرکز شده اند تا آنها بتوانند به تنهایی و انجام فعالیت های روزمره خود بپردازند. البته تحقیقات دیگری نیز در خصوص کاربرد این روش برای بهبود عملکرد پاها و بهبود توانایی حرکتی و حفظ تعادل بیماران انجام شده است.
طی ۵ سال گذشته تحقیقات بسیار زیادی در خصوص کاربرد واقعیت مجازی در اختلالات سیستم عصبی انجام شده است. پزشکان و محققان تمام تلاش خود را به کار گرفته اند تا به بهترین نحو از این روش برای بهبود عملکرد سیستم حرکتی بیماران استفاده کند.
حقایق مربوط به واقعیت مجازی
با توجه به تحقیقاتی که در خصوص واقعیت مجازی انجام شده است شواهد و مدارک کافی و قوی در خصوص مزایای عالی واقعیت مجازی برای بهبود عملکرد توانایی جسمانی افرادی که دچار سکته مغزی شده اند به دست آمده است. در این تحقیقات از برنامه ها و سیستم های واقعیت مجازی متعددی استفاده شده است که انتخاب آنها به شرایط جسمانی بیماران و میزان پیشرفت بیماری آنها بستگی دارد. همچنین تعداد دفعات حضور در برنامه درمان با واقعیت مجازی نیز یک مسئله مهم دیگر است که در حصول نتایج مورد نظر نقش دارد.
استفاده از واقعیت مجازی
هنگامی که از واقعیت مجازی استفاده می شود محیط مجازی و اهداف و اشیایی که در این فضا قرار دارند اطلاعات دیداری مختلفی را روی صفحه کامپیوتر یا هر وسیله دیگری در اختیار کاربر قرار می دهند. اطلاعات شنوایی، حرکتی و سایر موارد نیز به خوبی توسط کاربر احساس می شوند. رابط های بسیار زیادی برای ایجاد ارتباط بین محیط مجازی و کاربر وجود دارد که شامل موس، کیبورد و مواردی از این قبیل است. در این فضا کاربرد کاربر می تواند فیدبک حرکتی خود را دریافت کند. کاربر آنقدر در محیط واقعیت مجازی غوطه ور می شود که تصور می کند همه چیز واقعی است.
نوع ماهیت واقعیت مجازی به برنامه و نرم افزارهای مورد استفاده بستگی دارد. به طور کلی وسایل و سیستم های واقعیت مجازی در دو مقوله قرار می گیرد که شامل سیستم های واقعیت مجازی سه بعدی و دو بعدی است. در سیستم های سه بعدی کاربر به طور کامل با محیط مجازی ارتباط برقرار می کند و از دنیای واقعی فاصله می گیرند. در سیستم های دو بعدی کاربر می تواند به طور هم زمان دنیای مجازی و دنیای واقعی را احساس کند و به طور کامل در دنیای مجازی غوطه ور نخواهد شد.
کاربرد واقعیت مجازی در دنیای پزشکی
برخی از پزشکان و مراکز درمانی از واقعیت مجازی در برنامه توان بخشی و فیزیوتراپی بیماران استفاده می کنند تا میزان عملکرد حرکتی آنها بهبود پیدا کند. امروزه به طور گسترده از این فناوری برای درمان اختلالات سیستم عصبی از قبیل سکته مغزی، بیماری پارکینسون، فلج مغزی و ضایعات طناب نخاعی استفاده می شود.
این روش توانسته است تاثیرات مثبتی را در ارزیابی عملکرد بیماران و ایجاد انگیزه در آنها برای دستیابی به بالاترین سطح توانایی عملکردی ایجاد کند. در چند سال اخیر مطالعات زیادی در خصوص کاربرد واقعیت مجازی در بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند انجام شده و میزان اثرگذاری آن در توان بخشی سیستم حرکتی بیماران ارزیابی شده است. مندی و هیلر در استرالیا گزارشی را در خصوص کاربرد واقعیت مجازی برای بهبود عملکرد حرکتی بیماران پس از سکته مغزی منتشر کرده اند.
این محققان ادعا کرده اند که واقعیت مجازی یک ابزار امیدوار کننده است زیرا یک روش کم هزینه است و می تواند به طور جامع به درمان بیماران ضایعات سیستم عصبی کمک کند. آنها به بررسی آثار واقعیت مجازی و بازی های ویدیویی مربوط بر روی عملکرد اندام های فوقانی و تحتانی و عملکرد حرکتی بیماران پرداخته اند. آنها همچنین تاثیر واقعیت مجازی بر عملکرد شناختی کیفیت زندگی و عوارض جانبی پس از سکته مغزی را بررسی کردند.
در این تحقیقات از چندین بیمار که دچار سکته مغزی شده بودند استفاده شد و این روش جدید بر روی آنها انجام شد. محققان پس از انجام فرایند درمان با واقعیت مجازی به این نتیجه رسیدند که واقعیت مجازی می تواند باعث بهبود عملکرد جسمانی بیماران شود و آنها می توانند به تنهایی به انجام فعالیت روزمره خود بپردازند.
کاربرد واقعیت مجازی در توان بخشی پس از سکته مغزی
محققان از واقعیت مجازی برای بهبود عملکرد تعداد زیادی از بیمارانی که دچار سکته مغزی شده بودند استفاده کرده اند. در این مطالعات گروهی که تحت درمان با واقعیت مجازی قرار داشتند شاهد بهبود عملکرد جسمانی خود بودند. در این روش از انواع مختلفی از سیستم ها و برنامه های واقعیت مجازی استفاده شده است تا بیمار برای انجام دادن تمرینات مخصوص اندام های آسیب دیده تحریک شود و در او انگیزه لازم به وجود بیاید.
افرادی که تحت درمان با واقعیت مجازی قرار گرفته بودند شاهد بهبود سطح تعادل و عملکرد دست و پای خود بودند و می توانستند فاصله بیشتری را راه بروند زیرا دامنه حرکات مفاصل آنها بهبود یافته بود. در بیمارانی که دچار اختلال تعادل هستند از واقعیت مجازی و تردمیل برای بازآموزی بدن و بهبود تعادل استفاده می شود تا تعادل پویا و ایستا در این بیماران افزایش پیدا کند.
هنوز نکات ناگفته زیادی در خصوص این روش جدید و تاثیرات آن بر روی توان بخشی سیستم حرکتی وجود دارد و بشر در ابتدای این مسیر جدید قرار دارد تا بتواند به خوبی ماهیت واقعیت مجازی را بشناسد و نحوه تاثیرگذاری و علت این تأثیر گذاری را در بهبود عملکرد حرکتی بیماران مبتلا به اختلالات سیستم عصبی درک کند.
امروزه به لطف این فناوری جدید امید به بهبود بیمارانی که دچار ضایعات سیستم عصبی از قبیل سکته مغزی، پارکینسون، ام اس و مواردی از این قبیل هستند افزایش یافته است.
مترجم: لیلا عبدالملکی
منبع