مقایسه درمان اختلال تعادل توسط واقعیت مجازی و فیزیوتراپی
واقعیت مجازی یکی از جدیدترین روش های موجود برای درمان تعداد زیادی از اختلالات پزشکی از قبیل سکته مغزی، پارکینسون، ام اس، فلج مغزی و حتی اختلالات روحی و روانی از قبیل ترس از ارتفاع، ترس از حیوانات و مواردی از این قبیل است. در مقالات متعدد تاثیرات مثبت این روش درمانی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است و نتایج امیدوار کننده ای بدست آمده است. در این مقاله قصد داریم به مقایسه درمان اختلال تعادل توسط واقعیت مجازی و فیزیوتراپی در افراد مبتلا به اختلال تعادل بپردازیم.
عدم تعادل
سرگیجه و عدم تعادل یکی از شایع ترین شکایاتی است که بیماران را به مطب پزشک می کشاند تا علت مشکل خود را بدانند و به درمان آن بپردازند. طبق تحقیقاتی که انجام شده است حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از جامعه از سرگیجه و عدم تعادل شکایت دارند. از حدود ۵۴۶ نفری که به مرکز اورژانس ارجاع داده شده اند حدود ۸۰ درصد از آنها به دلایل ناشناخته زمین خورده اند و تعادل خود را از دست داده اند.
افرادی که دچار عدم تعادل هستند از احساس سرگیجه و نداشتن تعادل، زمین خوردن و مشکل در تمرکز شکایت دارند. آنها ادعا می کنند که برای انجام فعالیت هایی که باید سر خود را حرکت دهند از قبیل نگاه کردن به محصولات یک فروشگاه یا خواندن علائم و نشانه های رانندگی دچار تاری دید و مشکلات بینایی می شوند. این افراد ادعا می کنند که علائم و نشانه های آنها در این شرایط بدتر می شود و آنها را دچار مشکل می کند.
درمان عدم تعادل
یکی از رایج ترین روش های موجود برای درمان این بیماران توان بخشی است. در این فرایند بیمار از یک برنامه چند بخشی که شامل حرکات جسمانی و فاکتورهای حسی است بهره مند می شود تا به تدریج مشکل تعادل او برطرف گردد. برنامه درمانی این افراد شامل تمرینات و حرکاتی است که سیستم بینایی و تعادلی آنها را درگیر می کند.
پزشک در ابتدا از تمرینات ساده استفاده می کند و به تدریج سطح دشواری تمرینات را افزایش می دهد. معمولا افرادی که دچار اختلال تعادل هستند استرس نیز دارند که در این افراد باید از بر روی تمرینات رفتاری نیز تأکید کرد. انجام دادن تمرینات مربوطه در فضای واقعیت مجازی می تواند به درمان افرادی که دچار اختلالات استرسی از قبیل ترس از ارتفاع، اختلال پانیک، فوبیای اجتماعی و مواردی از این قبیل هستند کمک کند. می توان از واقعیت مجازی برای درمان مشکل تعادل در بیماران استفاده کرد و به بهبود شرایط آنها کمک کرد.
به طور کلی درمان با واقعیت مجازی می تواند یک روش موثر برای برطرف کردن اختلالاتی از قبیل استرس و عدم تعادل باشد. آشنا کردن تدریجی بیمار با واقعیت مجازی و حضور در این فضا می تواند به او برای عادت کردن به این محیط جدید و در نهایت کاهش علائم حاصل از مشکل بیمار کمک کند. استفاده از واقعیت مجازی در توان بخشی عدم تعادل می تواند یک روش موفقیت آمیز برای رفع علائم حاصل از مشکلات ایجاد شده باشد.
مقایسه توان بخشی توسط واقعیت مجازی و فیزیوتراپی
محققان در یک مطالعه علمی به بررسی این دو روش درمانی پرداخته اند. در یک گروه که شامل ۲۰ نفر بود درمان و توان بخشی با واقعیت مجازی انجام شد و در یک گروه دیگر که شامل ۱۸ نفر بود از فیزیوتراپی بهره گرفته شد. از گروه اول در حین درمان خواسته شد که بر روی تردمیل راه بروند از آنجایی که این افراد وارد فضای مجازی سه بعدی شده بودند کاملاً از دنیای واقعی فاصله گرفتند و به راحتی به انجام تمرینات خواسته شده پرداختند.
این افراد به مدت شش جلسه و هر دو هفته یک بار در این برنامه شرکت داشتند. گروه دوم نیز تحت درمان با برنامه تعادل در حالت ایستاده و در حال حرکت قرار گرفتند. کمی بعد محققان متوجه شدند که پس از شروع این برنامه درمانی بیماران می توانند تعادل بهتری داشته باشند. در ابتدا بیماران پس از جلسات درمانی با واقعیت مجازی از علائم و نشانه های تهوع، سردرد، سرگیجه و تاری دید شکایت داشتند. با این حال هر دو گروه ادعا می کردند که عملکرد آنها بهبود پیدا کرده است. تا شش ماه پس از اتمام تمرینات همچنان هر دو گروه در گزارشات خود از بهبود عملکرد شان رضایت داشتند و هیچگونه تفاوتی بین گروه های شرکت کننده وجود نداشت.
در جلسات درمان با واقعیت مجازی میزان تهوع، سرگیجه، درد و تاری دید به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کرده بود اما علائم و نشانه های کلی بیمار در انتهای هفته ششم آموزش کاهش یافت. به طور کلی حال عمومی افراد شرکت کننده در این تحقیق بهتر شده بود اما آنچه اهمیت بیشتری داشت این بود که انجام دادن تمرینات خواسته شده در واقعیت مجازی برای بیماران جذاب تر بود زیرا بیماران به طور کامل از دنیای واقعی فاصله می گرفتند و در دنیای مجازی غرق می شدند و دیگر متوجه سختی تمرینات نمی شدند. واقعیت مجازی باعث ایجاد انگیزه در بیماران می شود و به همین دلیل تمایل آنها برای ادامه تمرینات ورزشی بیشتر خواهد شد. این مسئله می تواند به تدریج باعث بهبود عملکرد آنها و داشتن تعادل بیشتر شود.
مترجم: لیلا عبدالملکی