از عنکبوت می ترسید؟
ترس از عنکبوت، یک موضوع رایج و عادی است. طبق آمار ارائه شده، از هر 5 نفر، یک نفر از عنکبوت می ترسد. هم چنین آمارها نشان داده است که این ترس در خانم ها، بیشتر از آقایان دیده می شود.
ترس از عنکبوت چیست؟
ترس از عنکبوت که به نام آراکنوفوبیا هم شناخته می شود، یک ترس قدیمی و معمول است. آراکنوفوبیا از ترکیب دو واژه آراکنیا (نام لاتین عنکبوت) و فوبیا (به معنای ترس) گرفته شده است. این بیماری، ترس از عنکبوت و سایر حشرات هشت پا را شامل می شود (مثل عقرب، کژدم).
دلیل ترس از عنکبوت چیست؟
ترس از عنکبوت (عنکبوت هراسی) می تواند یک دلیل تکاملی داشته باشد. چون بسیاری از عنکبوت ها، سمی هستند و باعث بیماری های مختلف می شوند. اما گروهی از عنکبوت ها هم وجود دارند که سمی نیستند و نباید از آن ها ترسید. ما معمولا این نوع از عنکبوت ها را می شناسیم. شاید آن ها را در برنامه های مستند تلویزیون دیده باشیم. شاید در کتاب های زیست شناسی عکس آن ها را دیده باشیم. اما وقتی در نزدیکی خودمان عنکبوتی می بینیم اولین واکنش ما این است که آن ها را از خودمان دور کنیم.
نشانه های ترس از عنکبوت چیست؟
اغلب افراد نسبت به دیدن عنکبوت، واکنش نامطلوبی دارند. برای آن ها عنکبوت چندش آور است. اما بعضی از افراد هم هستند که از آن می ترسند. آن ها به زیرزمین خانه نمی روند، چون ممکن است عنکبوت داشته باشد. آن ها هیچ وقت به پیک نیک یا کمپ نمی روند، چون از گزیدگی می ترسند.
اگر عنکبوتی به طور تصادفی به خانه آن ها وارد شود، محل را ترک می کنند!!! آن ها نمی توانند یک عنکبوت را بکشند و یا آن را از خانه بیرون کنند. در عوض خودشان محیط را ترک می کنند.
دلایل عنکبوت هراسی
همانند سایر ترس هایی که در زندگی با آن ها مواجه هستیم، ترس از عنکبوت هم می تواند دلایل مختلفی داشته باشد:
دلایل خانوادگی
اگر در اطراف شما کسی هست که از عنکبوت می ترسد، احتمالا این ترس به شما هم سرایت کرده است. واکنش های والدین می تواند در ایجاد این ترس، موثر باشد.
دلایل فرهنگی
در بخش های خاصی از آفریقا، عنکبوت موجودی مزاحم و ترسناک است. اما در بخش هایی از آفریقای جنوبی، مردم عنکبوت را می خورند، بنابراین واضح است که از آن ترسی ندارند. البته مسلما حتی آن دسته از افرادی که عنکبوت را می خورند هم از عنکبوت های سمی و خطرناک می ترسند.
در کشورهای مختلف، باورهای بسیاری راجع به عنکبوت وجود دارد. در فنلاند، مردم معتقدند اگر فردی عنکبوتی را بکشد، روز بعد حتما باران می آید. در بین مردم فنلاند، ترس از عنکبوت، چیز عجیبی به نظر می رسد.
از طرف دیگر، مردم امریکا عنکبوت را نحس می دانند، آن ها معتقدند اگر عنکبوت روی لباس کسی باشد، نباید آن را بکشد. بلکه باید نوری روی آن بتاباند تا حشره راه خود را پیدا کند. شاید به خاطر باورهای این چنینی هم باشد که از هر 5 نفر امریکایی، یک نفر از عنکبوت می ترسد.
دلایل محیطی
اگر یک بار توسط عنکبوت گزیده شده باشید، احتمال دارد که در بقیه عمرتان هم این ترس با شما همراه باشد. بعضی از افراد نسبت به گزیدگی نیش حشرات واکنش آلرژیک دارند. بروز این واکنش ها می تواند باعث تشدید ترس در این افراد شود.
علائم ترس از عنکبوت چیست؟
ترس در هر فرد به شکل متفاوت و با شدت متفاوت بروز می کند. در شکل زیر، تعدادی از علائم کلی ترس از عنکبوت نشان داده شده است.
به جز این علائم، کوتاهی تنفس، درد در معده، احساس گیجی، خشک شدن دهان و غیره هم ممکن است بروز کند.
آیا باید از همه عنکبوت ها ترسید؟
واقعیت این است که در جهان 63000 نوع عنکبوت وجود دارد که فقط 2% از آن ها سمی هستند. مثلاعنکبوت بیوه سیاه یکی از خطرناک ترین عنکبوت هایی است که احتمالا اسم آن را شنیده اید. اما نباید از گزیدگی توسط این عنکبوت بترسید.
عنکبوت بیوه سیاه
این عنکبوت در بیابان ها، نواحی دور افتاده، صحراها زندگی می کند. در ساختمان های بسیار بسیار قدیمی و متروکه هم ممکن است وجود داشته باشد. اما باز هم نباید نگران باشید. این عنکبوت به خاطر خال قرمزی که در پشت بدنش دارد، به راحتی قابل شناسایی است.
چرا نباید از عنکبوت ترسید؟
به جز همون 2% عنکبوت های سمی، بقیه انواع عنکبوت، سمی نیستند. اگر با آن ها تماس داشته باشید، هیچ خطری شما را تهدید نمی کند.
اجازه بدهید خیال شما را کاملا راحت کنم. اگر حتی عنکبوت بیوه سیاه هم شما را نیش بزند، در همه بیمارستان ها، پادزهر آن وجود دارد. بنابراین باز هم هیچ خطری شما را تهدید نمی کند.
چرا باید ترس از عنکبوت را درمان کنم؟
الان که دارید این مطلب را می خوانید، احتمالا آرامش کامل دارید. شما بدون ترس و اضطراب، به خود می گویید: “هیچ دلیلی برای ترسیدن وجود نداره”. درست می گویید. اما اگر همین الان یک عنکبوت روی میزتان بیفتد، باز هم همین احساس را دارید؟
احتمالا فریاد می کشید، یا فرار می کنید، یا حتی بی حرکت می مانید. اما تصور کنید در حین رانندگی در یک اتوبان شلوغ، ناگهان عنکبوتی روی شیشه ماشین شما می افتد. شما نمی توانید رانندگی را متوقف کنید. یا تصور کنید سوار مترو هستید، ناگهان عنکبوتی در بالای سر خود می بینید. نمی توانید محیط را ترک کنید. چه کار می کنید؟
روش های درمان ترس از عنکبوت
به دلایلی که گفتم و دلایل متعدد دیگر، باید ترس از عنکبوت را درمان کنید. اما برای درمان چه باید کرد؟
روش های درمانی برای غلبه بر آراکنوفوبیا هم مشابه با درمان سایر فوبیاهاست، مثل ترس از پرواز، ترس از ارتفاع، ترس از فضای بسته.
ادامه مطلب را بخوانید تا با روش های درمان عنکبوت هراسی بیشتر آشنا شوید.
دارو درمانی
استفاده از داروهای ضد اضطراب و ضد استرس، می تواند به غلبه بر علائم ناشی از آراکنوفوبیا کمک کند. این داروها هیچ درمانی را ارائه نمی دهند. فقط به شما کمک می کنند که واکنش های اضطرابی و حملات عصبی خود را کنترل کنید.
شما هم با من موافقید که استفاده از این داروها، راه حل مناسبی نیست. این داروها وابستگی دارویی شدیدی ایجاد می کنند. هم چنین عوارض جانبی داروها برای همه مشخص شده است.
درمان های شناختی رفتاری (CBT)
در این درمان ها، روان درمانگر به شما کمک می کند تا بر احساسات منفی ناشی از ترس خود غلبه کنید. روان درمانگر به شما کمک می کند تا باور کنید عنکبوت برای شما ترسناک نیست، دفعه بعدی که آن را دیدید فرار نکنید، بلکه تنها پنجره خانه تان را باز کنید و راه خروجی را به این مهمان ناخواسته نشان دهید.
مواجهه درمانی
در مواجهه درمانی شما تلاش می کنید که بر ترس خود از حشراتی مثل عنکبوت جلوگیری کنید. برای این کار باید سعی کنید با این ترس روبرو شوید. اگر به یک روان درمانگر مجرب مراجعه کنید، به شما کمک می کند که مواجهه درمانی خود را شروع کنید.
مراحل مواجهه درمانی
در طول مواجهه درمانی، شما باید مراحل مختلفی را طی کنید تا بتوانید بر فوبیای خود غلبه کنید.
مشاهده عکس عنکبوت
در اولین جلسات مواجهه درمانی، شما به عکس هایی از عنکبوت ها نگاه می کنید. بعضی از روان درمانگر ها تلاش می کنند از شخصیت های کارتونی یا انیمیشن ها برای مراجعان خود استفاده کنند.
مرد عنکبوتی
شاید یکی از موثرترین درمان ها در مواجهه درمانی، استفاده از کاراکتر مرد عنکبوتی باشد. مرد عنکبوتی یک شخصیت خیالی است که توسط استن لی خلق شده است. وقتی شخصیت اصلی داستان (پیتر پارکر) توسط یک عنکبوت گزیده می شود، نیروی شگفت انگیزی پیدا می کند. این نیروی شگفت انگیز تا به حال مخاطبان بسیار زیادی را به خود جلب کرده است.
شاید طرفدار این ماجراهای تخیلی نباشید، اما مرد عنکبوتی می تواند به شما کمک کند تا ترس از عنکبوت خود را مهار کنید.
لمس کردن عروسک های پلاستیکی
عروسک های پلاستیکی وسیله جایگزین مناسبی برای مقابله با فوبیای عنکبوت هستند. اگرچه شما می دانید که آن ها واقعی نیستند، اما همین که می توانید آن ها را با دست لمس کنید، موفقیت بسیار بزرگی است.
لمس کردن عروسک های پارچه ای
یکی از مهم ترین دلایلی که در شما ترس از عنکبوت را ایجاد می کند، تصور حرکت پاهای مودار و پرزدار آن ها روی بدنتان است. احتمالا هر بار که به این موضوع فکر می کنید، بدنتان مور مور می شود. برای اینکه بتوانید به این حالت غلبه کنید، روان درمانگر به شما یاد می دهد که عروسک های مودار را لمس کنید. این تماس برقرار کردن به شما می آموزد که اگرچه این حس ناخوشایند است، اما برای شما خطرناک نیست.
مشاهده عنکبوت ها در الکل
روان درمانگر به شما شیشه های حاوی الکل را می دهد که در آن عنکبوت ها، حبس شده اند. شما فرصت کافی دارید که به این عنکبوت بیچاره! نگاه کنید. آن را در دست بگیرید. باور کنید که قدرت شما از او بیشتر است و این موجود حبس شده، نمی تواند آسیبی به شما بزند.
در دست گرفتن عنکبوت واقعی
این آخرین مرحله مواجهه درمانی شماست، شما در این مرحله بلاخره می توانید یک عنکبوت زنده و واقعی را در دست بگیرید. بدون اینکه از آن بترسید.
برای رسیدن به این مرحله، شما باید بین 30- 40 جلسه روان درمانی را گذرانده باشید. بسیاری از افراد از طولانی بودن این زمان، خسته می شوند و ادامه درمان خود را رها می کنند.
اما من برای شما راه حل بهتری سراغ دارم. می توانید مواجهه درمانی را در زمان بسیار کوتاه تر و به صورت کارآمدتری انجام دهید.
راه حل پیشنهادی چیست؟
شما در کلینیک روان درمانگر خود حضور دارید. عینکی را به چشم می زنید. عنکبوتی را می بینید که در فاصله دوری از شما قرار دارد. به آن نگاه می کنید. ضربان قلبتان بالا می رود و دچار حمله عصبی می شوید. نگران نباشید. درمانگر فاصله عنکبوت را با شما بیشتر می کند. این کار به کنترل ترس شما بیشتر کمک می کند.
در مواجهه دوم با عنکبوت، می توانید این عنکبوت را از فاصله نزدیک تری ببینید. باز هم کنترل اوضاع در دست روان درمانگر شماست. او شرایط را براساس میزان اضطراب و آمادگی شما کنترل می کند.
دفعه بعدی که این عینک را به چشم می زنید، می توانید یک عنکبوت را با دست بگیرید یا حرکت آن را روی پوست خود احساس کنید. بدون آنکه ترس از عنکبوت داشته باشید.
همین طور که درمان شما با این عینک فوق العاده ادامه می یابد، متوجه می شوید که توانسته اید به ترس خود غلبه کنید. این تغییر بزرگ در 6 یا 8 جلسه اتفاق افتاده است.
این همان معجزه ای است که با واقعیت مجازی صورت می گیرد. واقعیت مجازی، یک محیط شبیه سازی شده سه بعدی کامپیوتری است که به شما امکان حضور در محیط های مختلف و تجربه های مختلف را می دهد.
درمان با واقعیت مجازی، مزایای زیادی دارد که سه تا از مهم ترین آن ها عبارتند از:
درمان تحت شرایط کنترل شده
یکی از مهم ترین ترس های افراد در هنگام مواجهه درمانی در دنیای واقعی این است که “نکنه عنکبوت نیشم بزنه؟” ولی این ترس در واقعیت مجازی وجود ندارد. در واقع عنکبوت دنیای مجازی نمی تواند شما را نیش بزند، چون یک عنکبوت شبیه سازی شده است. اما شما می توانید او را تحت کنترل بگیرید.
هم چنین در تمام طول درمان، روان درمانگر مجرب در کنار شماست و ضربان قلب، سطح استرس و احساسات شما را بررسی می کند. روان درمانگر مراقب شماست.
درمان در مدت زمان کوتاه
مطالعات مختلف نشان داده است که افرادی که با واقعیت مجازی، درمان شده اند، حداقل به 6 جلسه و حداکثر به 10 جلسه درمان نیاز داشته اند. این یک صرفه جویی قابل توجه در زمان شماست.
درمان قطعی
بسیاری از افرادی که به روان درمانگر مراجعه می کنند، در نیمه راه جلسات روان درمانی، خسته می شوند و از ادامه درمان منصرف می شوند. به همین دلیل مواجهه درمانی همیشه درمان قطعی نیست.
اما واقعیت مجازی، زمان کمتری نیاز دارد، به خاطر همین است که شما در کوتاه مدت نتیجه می گیرید. این درمان قطعی است.
بیان خاطره یک حشره شناس
دوست حشره شناسی دارم که تز دوره کارشناسی ارشدش را روی تنوع عنکبوت ها انتخاب کرده بود. او هر روز عکس های مختلف از عنکبوت ها می گرفت، آن ها را با دقت بررسی می کرد، در محل های مختلف به دنبال عنکبوت ها می گشت. یک بار از او پرسیدم: “تو چطوری از عنکبوت نمی ترسی؟” به من گفت:” باورت نمیشه، من تا چند وقت پیش، خیلی از عنکبوت می ترسیدم. انقد که هر وقت تب داشتم، خواب عنکبوت می دیدم. بعضی از شب ها با گریهT مادر پدرمو بیدار می کردم که تو تختخواب من عنکبوت هست.
خیلی تعجب کرده بودم، ازش پرسیدم :” پس چطور الان انقد راحت می تونی بهشون دست بزنی؟” گفت: ” بارها به روان درمانگر مراجعه کرده بودم تا به این ترس غلبه کنم. او به من یک برنامه کامپیوتری را پیشنهاد کرد که مجبور بودم تو محیط های مختلف، حیوانات مختلف رو لمس کنم تا برنامه ادامه پیدا کنه. فضای این برنامه انقد برام جذاب بود که دوست داشتم ادامه اش بدم. برای همین خودم رو مجبور کردم با چالش های این برنامه روبرو بشم. یکی از چالش ها، لمس عنکبوت بود. از اون جا به بعد فهمیدم نه تنها از عنکبوت نمی ترسم، بلکه خیلی هم بهشون علاقمند شدم. ”
دوست من به طور ناخواسته از واقعیت مجازی استفاده کرده بود. او در حقیقت در یک فضای شبیه سازی شده، با عنکبوت روبرو شده بود و توانسته بود به ترس خود غلبه کند. کسی چه می داند، شاید حشره شناس بعدی شما باشید.
آیا واقعیت مجازی در ایران وجود دارد؟
خوشبختانه، در ایران کلینیک تخصصی واقعیت مجازی پیلوسکا این امکان را فراهم کرده است. با مراجعه به این کلینیک تخصصی، می توانید از روان درمانگرها کمک بخواهید تا با واقعیت مجازی، ترس از عنکبوت را در شما به صورت قطعی و دائمی درمان کنند.
منابع
نگارنده: سیمین معروف
شما این سایت رو درست میکنید که افرادی که مبتلا به فوبی عنکبوت هستند ببینند بعد هر دو خط عکس عنکبوت میزارید چه کاریه خب من الان میخوام فوبی مو درمان کنم نیاز به اطلاعات دارم میخوام از سایتتون استفاده کنیم ولی همش عکس عنکبوت میبینم زهره ترک میشم خدایی یکم بافکر باشید و.اقعا که
اینجارو برای درمان فوبیا گذاشتین بعد پیجه پر عکس عنکبوته واقعا دمتون گرم خیلی درمان شدیم مرسی