واقعیت مجازی ابزاری برای توان بخشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی
فلج مغزی یکی از اختلالات سیستم عصبی است که با مشکلاتی از قبیل ناتوانی حرکتی و مشکلات جسمانی همراه است. این عارضه در پی ضایعات ناشی از آسیب دیدگی مغزی در نقاطی که وظیفه کنترل عملکرد بدن را برعهده دارند به وجود می آید اما یک بیماری پیشرونده نیست. از هر هزار تولد در سراسر جهان سه کودک به این اختلال مبتلا هستند. فلج مغزی شایع ترین علت ناتوانی جسمانی در اوایل دوران کودکی است و یکی از اختلالات بسیار حاد محسوب می شود که علاوه بر تحصیلات و زندگی اجتماعی کودک، اعضای خانواده او را نیز درگیر می کند.
در تحقیقات جدید ادعا شده است که تعریف عبارت فلج مغزی یک اقدام چالش برانگیز است اما آنچه که مشخص است این است که این گروه از کودکان دچار مشکلات جسمانی و حرکتی هستند و به کمک نیاز دارند. در ابتدا پزشکان و محققان تصور می کردند که فلج مغزی یکی از اختلالات حرکتی است اما بعدها متوجه شدند که این اختلال می تواند باعث بروز مشکلات شناختی بینایی ادراکی رفتاری و ناتوانی در یادگیری شود.
تعداد زیادی از کودکانی که به فلج مغزی مبتلا هستند هرگز نمی توانند توانایی هایی که همسالان شان دارند را به دست بیاورند و حتی مانند آنها رشد کنند. مسائل و مشکلات بالقوه زیادی در خصوص این گروه از کودکان وجود دارد که بر فرایند پیچیدگی درمان و برنامه ریزی و کنترل شرایط آنها تاثیر می گذارد.
توان بخشی کودکان مبتلا به فلج مغزی
توان بخشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی اهمیت بسیار زیادی دارد و از روش های متعددی برای این منظور استفاده می شود. عمل جراحی، فیزیوتراپی، گفتار درمانی، حمایت روانی، استفاده از ارتوز و وسایل حمایتی، سازگاری آموزشی و مواردی از این قبیل در برنامه توان بخشی کودکان قرار دارد. هدف اصلی از توان بخشی کودکان این است که بتوانند به بالاترین سطوح مهارت های جسمانی، شناختی، روانی و استقلال اجتماعی دست پیدا کنند. وجود محدودیت های حرکتی در این کودکان نباید باعث کناره گیری آنها از جامعه شود. همه ما باید به آنها کمک کنیم بتوانند برای انجام امور روزمره و زندگی اجتماعی خود استقلال داشته باشند تا کیفیت زندگی آنها بهبود پیدا کند.
هدف از کاربرد فیزیوتراپی در کودکان مبتلا به فلج مغزی فقط بهبود توانایی حرکتی آنها نیست بلکه پزشکان تلاش می کنند در همه سطوح رشد و تکامل کودک بتواند به سطح طبیعی برسد. برنامه توان بخشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی به عوامل متعددی از قبیل سن کودک، فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی، سایر اختلالات پزشکی و مواردی از این دست بستگی دارد. اختلالات بینایی، شناختی، یادگیری و مشکلات عاطفی از فاکتورهای بسیار مهمی هستند که بر موفقیت توان بخشی تاثیر می گذارند. به همین دلیل در این فرآیند باید یک تیم حرفه ای از قبیل متخصص کودکان، متخصص مغز و اعصاب، متخصص ارتوپدی، متخصص فیزیوتراپی، مددکاری اجتماعی، روانشناس و متخصص تغذیه حضور داشته باشد.
تاثیر شگفت انگیز واقعیت مجازی در علم پزشکی
برنامه توان بخشی معمولا برای کودکان مبتلا به فلج مغزی خسته کننده و کسل کننده است و تمایلی برای ادامه برنامه درمان خود ندارند به همین دلیل پزشکان تلاش کرده اند که از یک روش جدید و هیجان انگیز برای این فرایند استفاده کنند. واقعیت مجازی یک فناوری جدید است که توانسته به یک ابزار امیدوار کننده در عرصه توان بخشی و بهبود عملکرد اندام های فوقانی و تحتانی تبدیل شود. واقعیت مجازی می تواند حس حضور در یک دنیای واقعی را به وجود بیاورد و این فرآیند به کمک تصاویر سه بعدی و انیمیشنی و در یک محیط مجازی انجام می شود. به عبارت دیگر واقعیت مجازی باعث بهبود تعامل بین انسان و کامپیوتر می شود و کاربر می تواند در این فضا فعالیت داشته باشد.
محیط مجازی به کمک فناوری کامپیوتر ساخته می شود و کاربر در این محیط می تواند اشیا و وقایعی که شبیه دنیای حقیقی هستند را به خوبی احساس کند. به این ترتیب احساس حضور در این فضا به طور کامل رخ می دهد. به طور خلاصه می توان گفت که واقعیت مجازی به معنای بازسازی واقعیت است. طی مدت ۶ تا ۷ سال اخیر واقعیت مجازی وارد عرصه توان بخشی و فیزیوتراپی شده است. با توجه به ویژگی های نرم افزاری مورد استفاده، درمان با واقعیت مجازی باعث می شود که کاربر به یک تجربه جدید دست پیدا کند. برنامه های واقعیت مجازی توانسته اند به یک روش جدید برای درمان برخی بیماری ها از قبیل فلج مغزی تبدیل شوند.
واقعیت مجازی می تواند فرصت یادگیری فعال را برای کاربر به وجود بیاورد و کاربر می تواند به انجام فعالیت ها و حرکات دشوار در این محیط بپردازد. تحقیقاتی که در خصوص واقعیت مجازی انجام شده است حاکی از آثار مثبت آن در درمان اختلالات سیستم عصبی است.
بهبود عملکرد کودکان فلج مغزی به کمک واقعیت مجازی
تحقیقات متعددی در خصوص این فناوری خلاقانه انجام شده است و پزشکان به نتایج سودمندی دست پیدا کرده اند. با توجه به نظریات یادگیری کنترل حرکات بدن، ایجاد انگیزه و تکرار تمرینات به صورت هدفمند می تواند به بهبود عملکرد کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک کند. استفاده از بازی های واقعیت مجازی و فعالیت های اجتماعی در برنامه توان بخشی یک فاکتور مهم در درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی است.
یک برنامه درمانی سودمند باید بتواند در کودک انگیزه کافی برای انجام فعالیت های روزمره رایج ایجاد کند و واقعیت مجازی توانسته به موفقیت دست پیدا کند. در دنیای مجازی کودک حضور فعال دارد و تمرین می کند و مهارت های جدید را یاد می گیرد. نتایج به دست آمده در خصوص کاربرد واقعیت مجازی به عنوان یک روش درمانی در کودکان و بزرگسالان کاملاً امیدوار کننده است.
واقعیت مجازی توانسته است دنیایی که شبیه دنیای واقعی است را طراحی کند تا کاربر بتواند در این محیط به انجام فعالیت بپردازد. استفاده از سناریوهای طراحی شده باعث شده که فرد بتواند عملکردی شبیه حضور در دنیای واقعی را تجربه کند. همه این موارد دست به دست یکدیگر داده است و توانسته به بیماران کمک کند بتوانند عملکرد مناسبی در زندگی روزمره خود داشته باشند.
مترجم: لیلا عبدالملکی